هرچه حرف می زنم نمی شنوند - وبلاگ سوئیچ دستی

به گزارش وبلاگ سوئیچ دستی، اگر به میراث فرهنگی مان بی اعتنایی کنیم، اگر تخریب ها و ویرانی ها و سهل انگاری ها در قبال میراث فرهنگی مان را مسوولانه پیگیری نکنیم، بار دیگر روزی می رسد مانند تصاویر ثبت شده توسط دیولافوا که شرافت مان را بر دوش مان می گذارند و در راستا بازگشت پیروزمندانه به فرنگستان، از هر دو ما سواری می گیرند.

به گزارش وبلاگ سوئیچ دستی، این هشدار را عباس مقدم - سرپرست کاوش های باستان شناسی چگاسفلی - خطاب به متولیان میراث فرهنگی و فعالانِ این حوزه مطرح می نماید؛ کسی که در طول یکی دو ماه گذشته و بعد از تجمع های مختلف توسط کاسبان شغل هایی چون زنبوردارها و مطرح شدن بعضی هشدارها از سوی بعضی افراد مانند صحبتی که دهم آبان در جلسه ای به زبانِ یکی از شرکت نمایندگانش آمده بود که لودر می اندازد و چگاسفلی محوطه ای باستانی متعلق به دوران 4700 تا 3800 پیش از میلاد در محدوده بهبهان را خراب می نماید همه کوشش خود را کرد تا نشان دهد که چگاسفلی، اگر بیشتر نه، دست کم به اندازه شوش و لایه های تاریخی خلیج فارس برای تاریخ و تمدن کشور اهمیت زیادی دارد. او حتی در نامه ای بلندبالا به غلامرضا شریعتی - استاندار خوزستان - کوشش کرد تا جهانی خوزستان را بعد از چگاسفلی و تاریخی که از دست می رود به وضوح نمایش دهد.

آن چه را در شوش از دست دادیم می توانیم در چگاسفلی به دست آوریم

پس از آن نیز در گفت وگوی دونفره ای در اینستاگرام که با پیگیری های انجمن علمی دانشجویان باستان شناسی دانشگاه شهید بهشتی به صورت زنده انجام شد، عباس مقدم شرایط چگاسفلی و نخستین اقداماتی را که برای نجات آن اجرا شده، شرح می دهد.

مقدم نخستین اقدام جدی برای نجات چگاسفلی را مربوط به سال 94 می داند زمانی که پیروز شد تا بولدوزرچی را که در طول 10 سال دشت زهره را برای کشاورزان صاف می نموده و حتی جای بولدوزرش درست روی تپه اصلی چگاسفلی قرار داشته از محوطه بیرون کند.

او با اشاره به این که آن بولدوزرچی بخش زیادی از زمین ها را صاف و یکدست می نموده، ادامه می دهد: با این وجود هنوز معتقدیم هر چیزی را که در شوش از دست دادیم می توانیم در چگاسفلی به دست آوریم، چون در نقطه ای قرار داریم که می توانیم بسیاری از مدارک باستان شناسی به خصوص از هزاره پنجم را به بهترین نحو ثبت و ضبط کنیم.

مقدم با اشاره به موقعیت قرارگیری چگاسفلی که در فاصله بسیار کمی از خلیج فارس قرار گرفته است، ادامه می دهد: این محوطه با دو بخش زیستگاهی و قبرستانی یک بایگانی برای باستان شناسان درست نموده، بنابراین حرف های زیادی برای گفتن دارد، چون در این محوطه اتفاقات مهمی برای تاریخ و فرهنگ ما اتفاق افتاده است، در اواخر هزاره پنجم مردم تصمیم می گیرند به جای دفن مردگان خود در کف خانه هایشان آن را در مکانی که گورستان می نامند، دفن نمایند، بنابراین این محوطه اطلاعات زیادی از ویژگی های انسانی و اسکلتی تا آداب و رسوم استفاده شده در تدفین های گورستانی به باستان شناسان می دهد که باید آن را حفظ کرد.

این باستان شناس در پاسخ به این پرسش که حذف این منطقه چه تبعاتی در زنجیره مطالعات باستان شناسی پیش از تاریخ به وجود می آورد، تاکید می نماید: در این محوطه که آن را به شکل یک بایگانی کامل از تاریخ هزاره پنجم می بینیم، انواع و اقسام مدارک را داریم. در خود چگاسفلی به عنوان یک منطقه زیستگاهی استخوان های جانوری نشانه های زیادی دارند، به عنوان مثال آن ها در زیستگاه های خوده از حیواناتی مانند گاو کمتر استفاده می کردند چیزی که هنوز دلیلش را نمی دانیم؛ به همین دلیل معتقدیم این بقایا می توانند در بازسازی آن دوره به ما یاری نمایند.

سرپرست کاوش های باستان شناسی چگاسفلی امیدوار است به زمانی برسیم که این نکته بین مسئولان و مردم جا بیفتد که احتیاج است تا چگاسفلی به طور کامل حفظ گردد.

بر اساس قانون دولت موظف به آزادسازی و جابه جایی مردم از چگاسفلی است

مقدم با تاکید بر این که تا امروز کارهای کمی برای چگاسفلی اجرا شده است، ادامه می دهد: بخشی از مسئله این محوطه مردمِ منطقه اند، آن ها مردم شریفی هستند که از نظر مالی در مضیقه اند، نمی توان از آن ها انتظار داشت خودشان جای دیگری برای زندگی انتخاب نمایند.

او با بیان این که بر اساس قوانینِ موجود زمانی که عرصه و حریم یک محوطه تصویب و ابلاغ می گردد، دولت موظف به آزادسازی آن محدوده است، ادامه می دهد: وقتی چنین قانونی تصویب می گردد دولت باید ساکنان محدوده را جابه جا کند و به آن ها زمین معوض بدهد. اصلاً نباید از این مردم انتظار چنین جابه جایی را داشت.

او چگاسفلی را یک مسئله و هویت ملی می داند و تاکید می نماید: اگر من به عنوان یک کارشناس باستان شناس می گویم که این محوطه پیشینه تاریخی خلیج فارس است و یک بایگانی بسیار ارزشمند برای تاریخ ماست، این وظیفه مردم روستا نیست که زندگی خود را به دوش بگیرند و جایشان را تغییر دهند بلکه دولت موظف به آزادسازی محوطه و انتقال مردم است.

این باستان شناس با اشاره به برگزاری جلسات مختلف در این زمینه و آنالیز شرایط، به فرایند تصویب عرصه و حریم محوطه های تاریخی و ابلاغ ثبت آن به عالی ترین مقام وزارتخانه و سپس عالی ترین مقام استانی اشاره می نماید و می افزاید: در ادامه ابلاغیه رونوشت مشخص عرصه و حریم به همه دستگاه های مختلف ابلاغ می گردد، بنابراین متولیان موظف به انجام اقدامات بعدی برای آزادسازی و حفاظت از چنین محوطه ملی هستند.

200 کیلومتر دیوار گرگان برای حفاظت ساخته شد، حالا نمی توانیم از 20 هکتار محافظت کنیم

او با تاکید بر این که مسئولان باید واقعیت قضیه را درباره چگاسفلی درک نمایند، می گوید: در دوره ساسانی دولت برای حفاظت از کیان کشور، دیوار گرگان را به مساحت 200 کیلومتر آن هم در شرایطی که بخش زیادی از مناطق درگیر جنگ بودند، ساخت، اما ما اکنون باید فقط به فکر یک عرصه 20 هکتاری با 20 تا 30 خانوار باشیم. جابه جا کردن این تعداد خانواده و آزادسازی این منطقه آن طور که به نظر بعضی افراد می رسد، نباید کار سختی باشد.

او با بیان این که اگر قدری به نقشی که چگاسفلی در آینده کشور می تواند داشته باشد فکر کنیم، به دنبال بهترین راهکارها برای حفاظت از این محوطه تاریخی خواهیم بود، ادامه می دهد: مرحوم صادق ملک شهمیرزادی توجه من را به این منطقه جلب کرد. بعد از کشف یک جام در چگاسفلی او بسیار شگفت زده شد و کلمه وارکا را استفاده کرد و تاکید داشت که این جام پیرو تمدن وارکاست، یعنی نشانه هایی که در لایه های هزاره پنجم اصلا نداشته ایم. بنابراین این یک امتیاز بالا برای ایران است که وارکا در چگاسفلی ریشه دارد.

این باستان شناس با تاکید بر این که نباید به این سادگی ها چشم روی چگاسفلی را ببندیم و بگذاریم خراب گردد، ادامه می دهد: مردم در بلاتکلیفی هستند. امیدوارم مسئولان آستین بالا بزنند تا برای این 20 هکتار برنامه ای درست در نظر گرفته گردد.

سرپرست کاوش های باستان شناسی چگاسفلی به وجود زمینی در نزدیکی روستای چگاسفلی اشاره و اضافه می نماید: می توانستند از سال 96 تا امروز با مناسب سازی فضا در آن موقع، کار جابه جاییِ مردم روستا را انجام دهند.

شبیه ماهی در حباب هر چه حرف می زنم، نمی شنوند

او مقصر این اتفاق را مسئولان می داند و می گوید: زمانی که یک تلنگر به جایی زده می گردد تکان می خورد. تا امروز ما بارها برای متولیان شهری و استانداری شرح دادیم و درخواست کردیم تا وارد کار شوند؛ زمانی که میراث فرهنگی چنین محوطه ای را دارد که برای آن باعث افتخار تمام است چنین رفتارهایی تعجب برانگیز است.

او با اشاره به برگزاری جلسات در زمان حضور مدیر سابق میراث فرهنگی خوزستان و امضای تفاهم نامه ای بین استانداری و اداره برنامه و بودجه برای انجام این پروژه و آزادسازی محوطه اظهار می نماید: امروز شبیه ماهی در حباب هستم که هر چه فریاد می زنم، کسی صدایم را نمی شنود و دنباله کار را نمی گیرد، در حالی که باید متمدنانه شرایط فراهم گردد.

او تاکید می نماید: به نظر می رسد سیستم در جایی قطع شده که باید نخست آن را وصل کرد، این یک کار بسیار آسان است. از مدیر استان خوزستان تقاضا می کنم این مأموریت را به عنوان یکی از مهمترین وظایف خود به ثمر برساند.

ساختِ سد کجا و حفاظت از محوطه های تاریخی کجا؟!

او با اشاره به عملکرد دولت و دستگاه های متولی در زمان تهیه طرحی که به احداثِ یک سد منجر می گردد، ادامه می دهد: متولیان به سرعت راه های جابه جایی مردم منطقه در نظر گرفته شده را آنالیز نموده و آن ها را راضی به انتقال می نمایند و پروژه به سرعت انجام می گردد.

او در ادامه به شرایط محوطه های تاریخی در شرایط مشابه اشاره می نماید و می گوید: عرصه چگاسفلی نیز در همین حد ارزشمند است، از متولیان شهری و میراثی درخواست می کنیم وارد شوند و این طرح را به خاتمه برسانند.

مقدم اما با بیان این که اگر مسوولان می خواهند آثار تاریخی تخریب گردد، عملاً بگویند می خواهیم همه آثار را خراب کنیم تا تکلیف مان روشن گردد، اظهار می نماید: اکنون که حرف از حفاظت است، نباید درنگ کرد. چگاسفلی پایه های فرهنگ و تمدن ماست اگر قصد شناخت ایلام را داریم، نباید هزاره پنجم حذف گردد.

دکتر نگهبان سنت حفاظت از چغازنبیل را به راه انداخت

سرپرست کاوش های باستان شناسی چگاسفلی با اشاره به پیگیری هایی که برای جلوگیری از ساخت کارخانه در عرصه چغازنبیل انجام شد و خوشبختانه به نتیجه رسید، تاکید می نماید: مرحوم نگهبان یک سنت برای چغازنبیل به جای گذاشت که آن را با چنگ و دندان نگه داشت و این محوطه را مانند نگینی درخشانی کرد و امروز نگینِ پایگاه های پژوهشی است، به همین دلیل نیز وقتی بحث ساخت کارخانه در نزدیکی چغازنبیل مطرح شد، حتی نگهبانان پایگاه نیز برای این که بتوانند ادامه دهنده راه دکتر نگهبان باشند به سرعت از انجام چنین عملی جلوگیری کردند. این کار باید برای چگاسفلی نیز انجام گردد.

او ادامه می دهد: در زمان جنگ وقتی که 17 سالم بود، در هفت تپه آموزش نظامی می دیدم، در آن موقع هواپیماهای عراقی هفته ای دو تا سه بار آن محوطه را بمباران می کردند اما در این مدت یک بار هم نشد به سمت چغازنبیل بفرایند. شرایط به گونه ای بود که گاهی اوقات در زمان بمباران ها ما به چغازنبیل پناه می بردیم.

در زمان جنگ حمله به نقاط تاریخی ممنوع بود، حالا جنگ هم نیست، اما ...

وی بروز این اتفاق را به دلیل نقش مهمِ کنوانسیون های بین المللی می داند که همه کشورها حتی در زمان جنگ به آن متعهد هستند و ادامه می دهد: امروز کسانی که در فکر ساخت یک کارخانه اند، چطور به چنین چیزی بی اهمیتی می نمایند و در کنار یک بنای آیینی به ساخت کارخانه به این راحتی مجوز می دهند؟

او با تاکید بر لزوم ثبت جهانی چگاسفلی برای این که بتوانیم به جهان نشان دهیم که چه بایگانی مستحکمی در این منطقه داریم، می گوید: در تابستان سال 94 در جلسه ای در معاونت میراث فرهنگی پیشنهاد گنجاندن چگاسفلی را در فهرست موقت یونسکو دادم، در آن موقع می توانستیم فقط نام را در قالب یک ایمیل به یونسکو اعلام کنیم، اما به هر دلیلی تا امروز این کار انجام نشده است، هر چند در طول یکی دو سال گذشته فرایند قرار دریافت نام محوطه های تاریخی در فهرست موقت یونسکو نیز قدری سخت تر شده است، اما امیدوارم زودتر این کار انجام گردد.

او با بیان این که باید کوشش مان را مضاعف کنیم تا اصالت چگاسفلی همراه با یک دیالوگ قابل فهم برای همه شناخته گردد، ادامه می دهد: از سوی دیگر با ثبت جهانی چگاسفلی باید آرزو کنیم تا این سایت تاریخی به سرنوشت بسیاری از سایت های جهانی مان دچار نگردد.

به اعتقاد سرپرست کاوش های باستان شناسی چگاسفلی، بعد از ثبت جهانی این محوطه باید متولیان نسبت به آن متعهد شوند که به جامعه محلی یاری نمایند.

مقدم می افزاید: سایت های ثبت جهانی احتیاج به یاری های زیادی دارند. در قدم نخست کشف، کاوش و معرفی آن ها سال ها طول کشیده است، بنابراین ما نخست باید به این فکر کنیم و انگیزه داشته باشیم تا با کاوش در چگاسفلی به سرنوشت دیگر محوطه های جهانی تبدیل نگردد و باری روی دوش مردم محلی نباشد.